Hina = အ႐ုပ္
Matsuri = ပြဲေတာ္
Hinamatsuri = အ႐ုပ္ပြဲေတာ္
အ႐ုပ္ပြဲေတာ္ကို မတ္လ ၃ရက္ေန႔တြင္က်င္းပျပဳလုပ္ပါသည္။
ငယ္ရြယ္ေသာမိန္းကေလးမ်ားကို ေပ်ာ္ရႊင္စြာဖြံ႔ၿဖိဳးႀကီးထြားေစရန္ဆုေတာင္းေပးေသာေန႔ျဖစ္သည္။
ပြဲေတာ္ကာသတြင္ မက္မြန္ပန္းမ်ားပြင့္ဖူးၾကေသာေၾကာင့္ ထိုပြဲေတာ္ကို မက္မြန္ပြဲေတာ္ (Momo no Sekku) ဟုလည္းေခၚဆိုပါသည္။ ေမလ(၅)ရက္ေန႔တြင္က်င္းပေသာ ကေလးမ်ားေန႔ (Kodomo no hi) ကို ေယာကၤ်ားေလးမ်ားပဲြေတာ္ (Boy's Festival)ဟုေခၚပါသည္။ ထိုေန႔သည္ အမ်ိဳးသားအားလပ္ရက္ျဖစ္ၿပီး
ပိတ္ရက္ျဖစ္ေသာ္လည္း အ႐ုပ္ပြဲေတာ္ေန႔သည္ ႐ံုးပိတ္ရက္မဟုတ္ပါ။ သမီးရွိေသာ ဂ်ပန္အိမ္မ်ားတြင္
အ႐ုပ္ပြဲေတာ္ေန႔တြင္ မိမိအိမ္၌ အ႐ုပ္စင္ကိုခင္းက်င္းေလ့ရွိၿပီး မက္မြန္ပန္းမ်ားျဖင့္လည္း တန္ဆာဆင္ေလ့
ရွိပါသည္။
 |
| အဆင့္ ၅ ဆင့္ ခင္းက်င္းပံု |
အ႐ုပ္စင္တြင္ အရုပ္မ်ားကိုခင္းက်င္းပံုမွာ အဆင့္၅ဆင့္မွ ၇ဆင့္အထိခင္းက်င္းထားေလ့ရွိပါသည္။
ေအာက္ေျခတြင္အနီေရာင္ကတၱီပါအစျဖင့္ လွပစြာခင္းထားေလ့ရွိပါသည္။
စင္၏ အေပၚဆံုးအဆင့္(ပထမအဆင့္)
ဘုရင္ဧကရာဇ္ႏွင့္ ဧကရီႏွစ္ပါးတို႔က ေနရာယူထားပါသည္။
ဧကရာဇ္ = 男雛 （おびな）
ဧကရီ = 女雛 （めびな）
အလယ္တြင္ မက္မြန္ပန္း သို႔မဟုတ္ ခ်ယ္ရီပန္းအိုးႏွစ္အိုးထားေလ့ရွိပါသည္။
ေဘးတစ္ဘက္တစ္ခ်က္တြင္ စကၠဴ မီးပံုးရွည္ႏွစ္ခုကို ေထာင္ထားပါသည္။
ေနာက္ေက်ာဘက္တြင္ ေရႊေရာင္စကၠဴ ျဖင့္ အလွဆင္ထားပါသည္။
.................................................................................................................................
ဒုတိယအဆင့္
အပ်ိဳေတာ္ရံ ၃ပါး Sannin-kanjo （三人官女）
ဘယ္ဘက္တြင္ မတ္တပ္ရပ္လ်က္ အရက္ခြက္ကိုင္ အပ်ိဳေတာ္ရံ
၂-အလယ္အပ်ိဳေတာ္ရံ = Sanpou （三方）
အလယ္တြင္ ထိုင္လ်က္ အရက္ခြက္ကိုင္ အပ်ိဳေတာ္ရံ
၃-ညာအပ်ိဳေတာ္ရံ = Nagae no choushi （長柄の銚子）
ညာဘက္တြင္ မတ္တပ္ရက္လ်က္ အရက္ခြက္လက္ကိုင္ရွည္ ကိုင္ေဆာင္ထားေသာ အပ်ိဳေတာ္ရံ
...................................................................................................................................
တတိယအဆင့္
သဘင္သည္ ၅ဦး Gonin-bayashi （五人ばやし）
၁။ ထုိုင္လ်က္ဗံုတီးသူ = Taiko （太鼓） - ဗုံငယ္
၂။ ရပ္လ်က္ဗံုတီးသူ = Ookawa （大鼓）- လက္ကိုင္ဗံုႀကီး
၃။ ရပ္လ်က္ဗံုတီးသူ = Kozutsumi （小鼓） - လက္ကိုင္ဗံုငယ္
၄။ ပုေလြမႈတ္သူ = Fue （笛） - ပုေလြ
၅။ အဆိုေတာ္ = Utaikata （謡い方） - အဆိုေတာ္
အိုးခဝ (Ookawa) ႏွင့္ ကိုဆုဇုမိ (Kotsuzumi) တို႔သည္ မတ္တပ္ရပ္ကာ ဗံုတီးၾကသည္။
အဆိုေတာ္သည္ မိမိလက္ထဲတြင္ ေခါက္ယပ္ေတာင္ကိုကိုင္ေဆာင္ထားသည္။
.....................................................................................................................................
စတုတၳအဆင့္
ဝန္မင္းႏွစ္ပါး Zuishiin （随身） - Two Ministers
၁။ ညာဘက္ဝန္မင္း = Udaijin （右大臣）
တရုတ္လိေမၼာ္သီးပင္ = Ukon no tachibana （右近の橘）
ညာဘက္ဝန္မင္းဘက္ျခမ္းတြင္စိုက္ပ်ိဳးေလ့ရွိသည္။ ၂။ ဘယ္ဘက္ဝန္မင္း = Sadaijin （左大臣）
ခ်ယ္ရီပန္းပင္ = Sakon no sakura （左近の桜）
ဘယ္ဘက္ဝန္မင္းဘက္ျခမ္းတြင္စိုက္ပ်ိဳးေလ့ရွိသည္။
ဘယ္ဘက္သည္ အဆင့္ပိုျမင့္သည္ဟု ေရွးဂ်ပန္တို႔ကသတ္မွတ္ခဲ့သျဖင့္ ေနရာယူရာတြင္ အဆင့္ျမင့္သူ
ျဖစ္ပါက ဘယ္ဘက္တြင္ေနရာယူေလ့ရွိပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဝန္မင္းႏွစ္ပါးအနက္ ဘယ္ဘက္ဝန္မင္း
Sadaijin သည္ အဆင့္ပိုျမင့္သည္ဟု သတ္မွတ္သည္။ အ႐ုပ္ႏွစ္႐ုပ္ကိုယွဥ္ၾကည့္ပါက ဘယ္ဘက္ရွိ
အ႐ုပ္သည္ အသက္ပိုႀကီးသည္ဟု ထင္ေစရန္ျပဳလုပ္ထားသည္။ (အျဖဴေရာင္မုတ္ဆိတ္ေမႊး၊ ႏႈတ္ခမ္းေမႊး
မ်ားတပ္ဆင္ထားသည္။)
မ်ားတပ္ဆင္ထားသည္။)
.....................................................................................................................................
ပဥၥမအဆင့္
အေစာင့္စစ္သည္ ဆာမူ႐ုိင္းအရက္သမား ၃ေယာက္
၁။ အငိုသန္ဆာမူ႐ုိုင္းအရက္သမား = Nakijōgo (泣き上戸)
၂။ ေဒါသႀကီးဆာမူ႐ိုင္းအရက္သမား = Okorijōgo (怒り上戸)
၃။ အရီသန္ဆာမူ႐ိုင္းအရက္သမား = Waraijōgo (笑い上戸)
အ႐ုပ္မ်ား၏ မ်က္ႏွာကိုေသခ်ာစြာၾကည့္ပါက နာမည္ႏွင့္လုိက္သည္ဟုထင္မွတ္ေစပါသည္။
အ႐ုပ္မ်ား၏ မ်က္ႏွာကိုေသခ်ာစြာၾကည့္ပါက နာမည္ႏွင့္လုိက္သည္ဟုထင္မွတ္ေစပါသည္။
......................................................................................................................................
ဆဌမအဆင့္အမ်ိဳးသမီးသံုးပစၥည္းမ်ားကိုခင္းက်င္းထားပါသည္။
၁။ အဆင့္၅ဆင့္ပါ အဝတ္အံဆြဲ = tansu (箪笥)
၂။ ကီမိုႏိုထည့္သည့္ဖာေတာင္း = nagamochi (長持)
ထိုဖာေတာင္း၏အေပၚဘက္တြင္တြဲကပ္ေသတၱာငယ္ hasamibako (挟箱)ကိုလည္းတင္ထားေလ့ရွိသည္။
၃။ ၾကည့္မွန္ = kyōdai (鏡台)
၄။ မီးဖို = hibachi (火鉢)
၅။ လၻက္ရည္တည္ခင္းသည္ပစၥည္းမ်ား = daisu (台子)
သတၱမအဆင့္ (ေအာက္ဆံုးအဆင့္)
အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာအသံုးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ားကိုခင္းက်င္းထားပါသည္။
၁။ ထမင္းခ်ိဳင့္ = jubako (重箱)
၂။ အခ်ဳပ္အလုပ္ေသတၱာငယ္ = haribako (針箱)
၃။ ထမ္းစဥ္ = gokago (御駕籠 or 御駕篭)
၄။ ႏြားလွည္း = goshoguruma (御所車)
၅။ ဆုပစၥည္းမ်ား = bonus (ボナス)
အ႐ုပ္စင္တြင္ အ႐ုပ္မ်ားခင္းက်င္းပံုကို သေဘာေပါက္ၿပီဟုယံုၾကည္ပါသည္။
သို႔ေသာ္ ယခုရွင္းျပခ်က္မ်ားမွာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ခင္းက်င္းၾကပံုကိုတင္ျပထားျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။
အခ်ိဳ႕သည္ မိမိတတ္ႏို္င္လွ်င္တတ္ႏိုင္သေလာက္ အ႐ုပ္မ်ား၊ အဆင္တန္ဆာမ်ားကို ပိုမိုထည့္သြင္း
ခင္းက်င္းေလ့ရွိပါသည္။
.................................................................................................................................
အ႐ုပ္ပြဲေတာ္ မူလအစႏွင့္ အယူသီးမႈ
အ႐ုပ္မ်ားကိုခင္းက်င္းျပသသည့္ဓေလ့သည္ ဂ်ပန္တို႔၏ ဟဲအိအန္းေခတ္ကာလ(၇၉၄-၁၁၈၅)အခ်ိန္ကာလ
မွစတင္ခဲ့ေလသည္။ ထိုေခတ္ကာလရွိလူမ်ား၏ယံုၾကည္မႈမွာ အ႐ုပ္မ်ားသည္ မေကာင္းဆိုးဝါးတို႔၏
အစြမ္းအစမ်ားကို အႏုိင္ယူႏိုင္စြမ္း၊ ေျပာင္းလဲသယ္ေဆာင္ႏုိင္စြမ္းရွိသည္ဟု ယူဆၾကသည္။ ေရွးယခင္က
ဂ်ပန္ဓေလ့ထံုးစံမ်ားကို ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လိုက္ၾကည့္ပါက Hinamatsuri ေခၚအ႐ုပ္ခင္းက်င္းပြဲေတာ္
ဟုေျပာဆိုေလ့မရွိၾကဘဲ Hina Nagashi အ႐ုပ္ေမွ်ာပြဲေတာ္ဟု ေခၚဆိုၾကသည္။ ထိုေခတ္ကာလက
အ႐ုပ္မ်ားကို ေကာက္႐ိုးမ်ားျဖင့္ျပဳလုပ္ၾကၿပီး ေလွျဖင့္တင္ေဆာင္ကာ ျမစ္႐ိုးတစ္ေလ်ာက္စုန္ဆင္းကာ
ပင္လယ္ထဲသို႔ ေမ်ာပါေစျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိသို႔ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ မိန္းကေလး၏ မေကာင္းေသာကံၾကမၼာ
တို႔သည္ ထိုအ႐ုပ္ႏွင့္အတူလႊင့္ေမ်ာေပ်ာက္ကြယ္သြားသည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။
က်ိဳတိုေဒသရွိ Shimagamo နတ္ကြန္းတြင္ ထိုအ႐ုပ္ေမွ်ာပြဲေတာ္ကို Takano ႏွင့္ Kamo ျမစ္အၾကား
တြင္ ထိုေဒသရွိကေလးငယ္မ်ား အႏၵရာယ္ကင္းေစရန္အတြက္ က်င္းပေလ့ရွိသည္။ သို႔ေသာ္ယခုအခါတြင္
ထုိေကာက္႐ုိုး႐ုပ္ေမွ်ာျခင္းကို ႐ုပ္သိမ္းရပ္နားလိုက္ပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ထိုေဒသရွိတံငါသည္
မ်ားသည္ ငါးဖမ္းၾကရာတြင္ ငါးဖမ္းပိုက္ထဲ၌ထိုေကာက္႐ိုး႐ုပ္မ်ားပိတ္မိၾကေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ယေန႔အခါတြင္ စကၠဴ ႐ုပ္မ်ားကိုေျပာင္းလဲ ျပဳလုပ္လာၾကပါသည္။
ထိုအ႐ုပ္မ်ားကို မတ္လ ၃ရက္ေန႔တြင္ မိမိေနအိမ္၌ခင္းက်င္းေလ့ရွိၿပီး ထိုေန႔ေန႔လည္ေႏွာင္းပိုင္းတြင္
ေရသို႔ေမွ်ာၾကပါသည္။ အကယ္၍ ထိုအ႐ုပ္မ်ားကိုေနာက္က်ၿပီးမွ ေရေမွ်ာပါက ထိုအိမ္ရွိသမီးငယ္သည္
အိမ္ေထာင္ျပဳရာတြင္ ေႏွာင့္ေႏွးမႈမ်ားႏွင့္ေတြ႕ႀကံဳရမည္ဟု အယူသီးမႈမ်ားလည္း ရွိပါသည္။
.................................................................................................................................
ခင္းက်င္းထားေသာအ႐ုပ္မ်ားသည္ လြန္စြာေရွးက်ေသာ ဝတ္စံုမ်ားျဖစ္ၾကၿပီး၊ ဟဲအိအန္းေခတ္ကာလ
(၇၉၄-၁၁၈၅)အခ်ိန္ကာလျဖစ္ေလသည္။ ဧကရီမိဖုရားဝတ္ဆင္ထားေသာ ဝတ္စံုကို Juuni-hitoe
(ပြဲထိုင္ ဆယ့္ႏွစ္ထပ္ဝတ္႐ံုေတာ္)ဟုေခၚဆိုပါသည္။ ယေန႔ေခတ္ကာလတြင္လည္း ေတာ္ဝင္မ်ိဳးႏြယ္
မိသားစုတို႔ ထိမ္းျမားမဂၤလာပြဲက်င္းပေသာအခါမ်ိဳး၌ ထိုဆယ့္ႏွစ္ထပ္ဝတ္႐ံုလႊာကို ဝတ္ဆင္ေလ့ရွိၾကသည္။
၁၉၉၃ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္အိမ္ေရွ႕စံမင္းသားႏွင့္လက္ဆက္ခဲ့ေသာ မင္းသမီး မဆကိုသည္ အဆိုပါ ဝတ္႐ံုလႊာ
ကိုဝတ္ဆင္ခဲ့ပါသည္။ ဆယ့္ႏွစ္ထပ္ဝတ္႐ံုလႊာကိုဝတ္ဆင္ေသာအခါတြင္ ဆံပင္အားလံုးကိုလည္ပင္းေနရာ
စုစည္းထားၿပီး ေနာက္က်တြင္တြဲေလာင္းခ်ထားရေလသည္။
ဂ်ပန္႐ိုးရာ အ႐ုပ္မ်ားကိုခင္းက်င္းရသည္မွာ ေစ်းအလြန္ႀကီးေလသည္။ ေစ်းႏႈန္းအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိၿပီး အခ်ိဳ႕ဆိုလွ်င္
ယန္းတစ္သန္းအထိပင္ေပးရေလသည္။ သို႔ေသာ္ထိုအ႐ုပ္ပဲြေတာ္က်င္းပေပးျခင္းသည္ မ်ိဳးႏြယ္အဆင့္
တစ္ခုမွ တစ္ခုသို႔လက္ဆင့္ကမ္းေပးေသာ ဓေလ့ရွိေသာေၾကာင့္ ဘိုးဘြားမ်ား သို႔မဟုတ္ မိဘမ်ားက
မိမိတို႔မ်ိဳးႏြယ္သမီးငယ္အတြက္ ပထမဆံုးအ႐ုပ္ပြဲေတာ္ကိုျပဳလုပ္ေပးေလသည္။ ဂ်ပန္အိမ္မ်ားသည္ေနရာ
အခက္အခဲရွိသျဖင့္ ယခုအခါတြင္ အ႐ုပ္ပြဲေတာ္က်င္းပရာ၌ အဓိကျဖစ္ေသာ ေတာ္ဝင္ဘုရင္ႏွင့္ မိဖုရား
ႏွစ္ပါးသာခင္းက်င္းလာေတာ့သည္။
....................................................................................................................................
အ႐ုပ္ပြဲေတာ္မုန္႔
ျဖစ္ပါသည္။ အေရာင္ ၃ေရာင္ပါဝင္ၿပီး၊ အနီ(ပန္းေရာင္)၊ အျဖဴ ၊ အစိမ္းေရာင္ရွိပါသည္။ ထိုအေရာင္တိုင္း
တြင္ အဓိပါယ္အသီးသီးရွိပါသည္။ အနီေရာင္သည္ မေကာင္းဆိုးဝါးမ်ားကိုဖမ္းဆီးၿပီး အေဝးသို႔ေမာင္း
ထုတ္ႏိုင္ျခင္း၊ အျဖဴေရာင္သည္ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ျခင္း၊ အစိမ္းေရာင္သည္ က်န္းမာျခင္းစေသာအဓိပါယ္ကို
ေဆာင္ပါသည္။ ထိုသံုးေရာင္ျခယ္ဆန္မုန္႔အျပင္ အျခားေသာမုန္႔မ်ားျဖစ္ၾကေသာ Chirashi zushi,
Sakura mochi, Hina arare ႏွင့္ Shirozake စသည္တို႔ကိုလည္း ေကြ်းေမြးၾကသည္။
အ႐ုပ္ပြဲေတာ္တြင္ သီဆိုေလ့ရွိေသာ သီခ်င္း
"ေပ်ာ္ရႊင္စရာ အ႐ုပ္ပြဲေတာ္"
"Ureshii Hinamatsuri (Happy Hinamatsuri)"
မီးပံုးေတြမွာမီးထြန္းစို႔
Akari o tsukemashou bonbori ni
明かりをつけましょう ぼんぼりに
မက္မြန္ပန္းေတြနဲ႔ အလွဆင္စို႔
Ohana o agemashou momo no hana
お花をあげましょう 桃の花
ငါးဦးဂီတ ေတးသီၾက ပုေလြ၊ ဗံုသံသာယာစြ
Go-nin bayashi no fue taiko
五人ばやしの 笛太鼓
ဒီေန႔ဟာ ေပ်ာ္စရာ အ႐ုပ္ပြဲေတာ္ပါ
Kyo wa tanoshii Hinamatsuri
今日は楽しいひな祭り
.................................................................................................................................
အခုေလာက္ဆိုရင္ ဒီပိုစ့္ေလးကိုဖတ္႐ႈေနေသာ စာဖတ္သူသည္ ဟိနမာဆုရိ ေခၚ အရုပ္ပြဲေတာ္အေၾကာင္းကို
ေတာ္ေတာ္ေလးသေဘာေပါက္နားလည္သြားၿပီဟု ယံုၾကည္ပါသည္။
ဗဟုသုတအလို႔႔ငွာေရးသားလိုက္ရျခင္းျဖစ္ပါသည္။
စာဖတ္သူအားလံုးကိုအစဥ္ေက်းဇူးတင္လွ်က္............
ေရးသားသူ - ဆက္ပိုင္
၂၀၁၄ ႏိုဝင္ဘာ
setpaing@gmail.com
ဆရာ အရုပ္ပြဲေတာ္ မွာ ကန္ေတာ႔တာတို႔ ရွိလား ။ ဒီအတိုင္းတင္ထားတာလားဆရာ ။ မုန္႕ေတြကေရာ စား တာလား ျမန္မာလို အရုပ္ေတြ ကိုကပ္ထားတာလား ဆရာ။
ReplyDeleteMochi tot ser chin tl
ReplyDelete